وبلاگ کارگری راه کارگر: کم آبی ، بی آبی ، خشکسالی و بحث بحران آب یکی از جدی ترین مسایل و مشکلات موجود در عرصه روزمره گی زندگی مردم ایران و خاصه کشاورزان کشور است . در تمامیت کشور از مدت ها پیش به اینسو، در برابر تخریب محیط زیست و تبدیل آبرفت ها به زمینی خشک و لم یزرع ، شمارش معکوس شروع شده است. بحث بحران آب علیرغم پیچیدگی اش، بحثی است زنده و راه حل هائی هم که در در سطح کارشناسان کشور ارائه می شوند. هر چه که واقعیت ها در مورد بحران آب از دل گزارشات انعاس یافته در سطح خبرگزاری ها آشکار تر می شوند، لزوم دخالت گری بخش های بزرگتری از جامعه و طبقات اجتماعی هم به امری ضروری تر تبدیل می گردند. در این میان هرکس، بسته به اینکه به کدام طبقه اجتماعی تعلق دارد و یا از منافع کدام طبقه دفاع می کند، راه حل های مخصوص به خود ارائه می کند. پس ما با راه حلهای متناقضی روبرو هستیم. شهرستان پلدختر از قطب‌های کشاورزی و دامپروری در استان لرستان و بزرگ‌ترین تولیدکننده انجیر سیاه کشور است، اما این قطب کشاورزی چندین سال است با بحران کمبود آب روبروست و بعد از خشک شدن رودخانه مادیان رود یکی از تامین‌کننده‌های آب باغات زیودار امسال هم به دلیل کشت وسیع برنج در بالادست و در منطقه ویسیان آب رودخانه کشکان را به بستری خشک تبدیل نموده و از روزهای نخست تابستان زنگ خطر نابودی کشاورزی پلدختر و فاجعه زیست‌محیطی را به صدا درآورده است.گزارش زیر از منطقه پلدختر لرستان که زمانی پرآب ترین منطقه عشایری ایران بود ، امروز بدل به ویرانه ای شده که باید بریا رفع بحران تخریب شده بی آبی ، تنها از کائنات مدد طلبید !! با هم این گزارش تکان دهنده را بخوانیم
گزارش مهر از بحران آب در جنوب لرستان؛
«کشکان» سراب شد/ وضعیت قرمز در قطب انجیر سیاه
به گزارش خبرگزاری دولتی مهر/ پلدختر در تاریخ 12 تیر94 آمده است : با خشک شدن کشکان و مادیان رود این روزها بی آبی در جنوب لرستان از مرز بحران نیز عبور کرده تا علاوه بر مشکل آب شرب و کشاورزی، باغات قطب انجیر سیاه کشور در معرض تهدید جدی قرار گیرند.
به گزارش خبرنگار مهر، جنوب استان لرستان با رودخانه های سیمره و کشکان و مادیان رود، بار بخش عمده ای از تولید غلات استان را به دوش می کشد که با وقوع خشکسالی های ۱۳ سال گذشته در استان لرستان و کاهش چشمگیر منابع آب زیرزمینی شاهد مشکلات جدی در زمینه آب شرب در شهرستانهای کوهدشت، پلدختر و رومشکان بوده ایم.
وقوع خشکسالی های در استان لرستان و کاهش چشمگیر منابع آب زیرزمینی، رودخانه ها برای آبرسانی خالی شده است به طوریکه در کشکان این روزها آب چندانی برای رساندن به مزارع تشنه وجود ندارد.
این وضعیت رودخانه کشکان در حالیست که حفر چاههای غیرمجاز و فعالیت پمپ های آب هر آنچه از مایه حیات کشکان بوده را بلعیده تا هر روز بر عمق بحران زیست محیطی در محل این رودخانه بزرگ استان افزوده شود.
ضرورت همکاری وزارت نیرو و جهاد کشاورزی برای کاهش مصرف آب
اکبر مهری رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه چندسالی است که توسط وزارت نیرو هفته اول تیرماه به نام هفته صرفه جویی در مصرف آب نامگذاری شده است، اظهار داشت: در این هفته باید با انجام اقدامات فرهنگی و آگاهی بخشی به فرهنگ سازی در زمینه اصلاح الگوی مصرف آب پرداخته شود.
وی با بیان اینکه به گفته کارشناسان و دست اندرکاران وزارت نیرو حدود ۹۲ درصد آب معادل ۸۸ میلیارد متر مکعب در بخش کشاورزی مصرف می شود، تصریح کرد: این در حالیست که کارشناسان و اساتید سازمان جهاد کشاورزی این آمار را تکذیب و مقدار آن ۵۰ درصد بیان کرده اند.
فصول پرآبی کشکان
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر ادامه داد: در هر صورت هر دو آمار بیان شده نشان از آن دارد که بخش کشاورزی بیشترین مصرف کننده آب کشور است.
مهری با تاکید بر اینکه به همین دلیل وزارت نیرو و جهاد کشاورزی باید در رابطه با فرهنگ سازی مصرف آب و اجرای برنامه هایی برای کاهش مصرف آب در حوزه کشاورزی با یکدیگر تعامل کنند، افزود: توانمندی دو دستگاه در اجرای یک برنامه بهتر و موثرتر خواهد بود.
وی در ادامه با اشاره به مشکل کم آبی رودخانه مادیان رود گفت: با همکاری دستگاه های ذی ربط در رابطه با تقسیم بندی حق آبه بالا دست و پایین دست این رودخانه و برنامه ریزی زمان آبیاری زمین های کشاورزی اقدام شده است.
مطالعه سد های مخزنی چولهول و بن لار مطالبه جدی مردم
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر با بیان اینکه هرچند این اقدام و برنامه کوتاه مدت تنها برای گذر از بحران خشکسالی می تواند مثمر ثمر باشد، تصریح کرد: برای حل کامل این مشکل ادامه مطالعات سدهای مخزنی چولهول و بن لار برای جبران کمبود آب ایستگاه های پمپاژ و رودخانه کشکان ضروری است.
مهری یادآور شد: پیگیری و ادامه مطالعات این دو سد به عنوان مطالبه جدی مردم ضروری است.
وی ادامه داد: باتوجه به ادامه دار بودن روند خشکسالی، عدم آورد مصالح رودخانه ای، محدودیت رسوبات مازاد بستر و برداشت بی رویه مصالح رودخانه ای امکان صدور مجوز برداشت شن و ماسه برای بهره برداران جدید امکان پذیر نیست.
کاهش ۴۱ درصدی بارش باران در پلدختر
رئیس اداره منابع اب شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه متوسط بارش استان لرستان در سال آبی جاری معادل ۴۷۲ میلی متر است که نسبت به سال آبی گذشته حدود ۸ درصد کاهش و نسبت به میانگین دراز مدت حدود ۱۳ درصد کاهش را نشان می دهد، اظهار داشت: این میزان بارش حدود ۱۶۱ درصد بیشتر از متوسط بارش کشور است.
مهری افزود: مجموع بارش شهرستان پلدختر در سال آبی جاری معادل ۳۵۰ میلی متر است که نسبت به سال آبی گذشته ۴۱ درصد کاهش و نسبت به میانگین دراز مدت ۳۳ درصد کاهش را نشان می دهد.
وی اظهار داشت: تا پایان سال آبی جاری هیچگونه بارش قابل توجه و ملاحظه ای در شهرستان اتفاق نمی افتد و معمولا پایان بارش های سال آبی اردیبهشت ماه است.
خشک شدن ۴۸ حلقه چاه آب کشاورزی در پلدختر
وی با بیان اینکه به علت اثرات زیان بار خشکسالی از سال ۱۳۷۸ تا کنون حدود ۴۵ حلقه از چاه های آب کشاورزی خشک شده است، گفت: سایر چاه های فعال موجود به علت کاهش ۸ متری سطح آبهای زیرزمینی در دراز مدت، با کاهش ۳۵ تا ۷۰ درصدی آبدهی مواجه هستند.
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه متوسط میزان رواناب خروجی ۵ رودخانه دائمی این شهرستان از ابتدای سال آبی جاری تاکنون نسبت به میانگین دراز مدت بین ۷۰ تا ۸۵ درصد کاهش یافته است، ادامه داد: میزان دبی رودخانه کشکان در تیرماه سال جاری در محل ایستگاه آب سنجی پلدختر ۷۰۰ لیتر در ثانیه است که نسبت به تیرماه سال ۹۳ که رقمی بالغ بر دو هزار و ۸۱۰ لیتر در ثانیه بوده، ۷۵ درصد کاهش و نسبت به میانگین دراز مدت ۵۸ ساله حدود ۹۶ درصد کاهش داشته است.
استمرار کشت محصولات آبدوست و خطر کم آبی رودخانه کشکان
مهری با بیان اینکه عامل اصلی کاهش آب رودخانه کشکان استمرار کشت محصولات آبدوست مانند برنج در منطقه ویسیان است، تصریح کرد: برای جبران کمبود آب رودخانه کشکان جلوگیری از کاشت محصولات آبدوست، تغییر روش های آبیاری و استفاده از روش های آبیاری پر بازده ضروری بوده که در این رابطه اقداماتی صورت گرفته است.
وی یادآور شد: بهره برداری اصولی و نظام یافته ازمنابع آب، احداث سدهای مخزنی چولهول و بن لار، رعایت حقابه پایین دست رودخانه کشکان و تجمیع موتور تلمبه ها از مهمترین راهکارهای حل مشکل کمبود آب رودخانه کشکان است.
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر گفت: با توجه به خشک شدن آب رودخانه مادیان رود در محل ایستگاه هیدرومتری و پایاب این رودخانه و خطر نابودی ۷۰۰ هکتار باغ انجیر در منطقه زیودار این شهرستان تهدیدی جدی است.
وی تصریح کرد:اگر در سال آینده بارندگی نرمال و طبیعی در سطح شهرستان داشته باشیم خسارات خشکسالی به منابع آب سطحی و زیرزمینی قابل جبران است.
امرار معاش ۶۵ درصد جمعیت پلدختر از طریق کشاورزی
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه چون منبع ارتزاق و امرار معاش ۶۵ درصد جمعیت این شهرستان از طریق کشاورزی است استمرار خشکسالی باعث تشدید تنش آبی می شود و پیامد های زیان بار و پر هزینه ای برجای می گذارد، اظهار داشت: پدیده خشکسالی قابل پیش بینی نیست ولی به دلیل اینکه خشکسالی جزئی از ذات برخی کشورهای خشک و نیمه خشک همچون کشور ماست باید برای کاهش خسارات این پدیده از حداکثر امکانات و تجهیزات استفاده کنیم.
وی به راهکارهای گذر از بحران خشکسالی اشاره کرد و بیان داشت: آگاهی بخشی عمومی مردم برای صرفه جویی، مشارکت در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب با استفاده از پتانسیل و ظرفیت های صداو سیما، نخبگان و رسانه ها، اصلاح الگوی مصرف آب در بخش های مختلف شرب، کشاورزی و صنعت از جمله راهکارهای گذر از بحران خشکسالی است.
وی افزود: اصلاح و بهسازی شبکه های انتقال و توزیع آب وکاهش پرت ۲۵ درصدی آب، برخورد با انشعابات غیرمجاز و پشت کنتوری آب شرب با همکاری مراجع قضایی و انتظامی، افزایش کارایی مصرف آب کشاورزی و استفاده از روش های آبیاری پر بازده از دیگر راهکارهای کاهش مصرف آب است.
هفت هزار هکتار از اراضی پلدختر زیر کشت محصولات آبدوست است
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه آب مورد نیاز کشاورزی این شهرستان سالانه به میزان ۵۰۰ میلیون متر مکعب از منابع آب سطحی و ۱۵۰ میلیون متر مکعب از منابع زیرزمینی تامین می شود، ادامه داد: تغییر الگوی کشت و لزوم کاشت محصولات با بازده اقتصادی بالا و نیاز آبی کم و کاهش تدریجی کاشت محصولات آبدوست برای کاهش مصرف آب یک اولویت است.
مهری با بیان اینکه در حال حاضر سطح زیرکشت محصولات آبدوست در پلدختر هفت هزار و ۸۰۰ هکتار است، تصریح کرد: لازم است کشاورزان با توجه به سهمیه ابلاغی سازمان جهاد کشاورزی کاشت محصولات آبدوست را محدود و به تدریج کاهش دهند.
وی با اشاره به فعالیت گروه گشت و بازرسی حفاظت منابع آب به منظور برخورد جدی با متخلفان منابع آب گفت: با پیگیری و فعالیت این گروه حکم دادگاه تجدید نظر استان برای پرو مسلوب المنغعه نمودن ۲۸ حلقه چاه کشاورزی صادر شده است.
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر ادامه داد: با تصویب طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در پانزدهیمن نشست شورای عالی آب همه وزارتخانه ها، دستگاههای اجرایی، مراجع قضایی وانتظامی موظفند برای عملیاتی کردن پروژ ه های ۱۵ گانه تعادل بخشی با وزارت نیرو همکاری نمایند.
شرکت نفت پاسخگوی آلودگی رودخانه کشکان باشد
مهری افزود: مهمترین پروژه های طرح احیاء و تعادل بخشی عبارتند از به روز کردن سند ملی آب توسط جهاد کشاورزی، ساماندهی شرکتهای حفاری و نصب GPS بر روی دستگاه های حفاری، تقویت و استقرار گروههای گشت و بازرسی منابع آب، اجرای طرحهای آبخیز داری و آبخوان دار و نصب کنتور های هوشمند آب و برق برای کنترل برداشت مجاز آب بر اساس پروانه است.
وی بر لزوم جداسازی آب شرب از آب مورد نیاز فضاهای سبز و لزوم بازنگری در الگوی ایجاد فضای سبز و کاشت گونه های گیاهی مقاوم به کم آبی تاکید کرد و یادآور شد: اتخاذ تدابیر لازم برای ممانعت از ورود کشاورزان مهاجر به شهرستان ضروری است.
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر تصریح کرد: کشاورزان مهاجر با حضورشان در استان و کشت صیفی جات منابع آب و خاک را تخریب و با استفاده بی رویه از کود و سم سلامت جامعه را تهدید می کنند.
مهری با اشاره به تردد روزانه تریلرهای نفت کش از راههای ارتباطی و مواصلاتی پلدختر و واژگونی این تریلرها و ورود مواد نفتی، گازوئیل، اسید سولفوریک و مازوت به رودخانه کشکان لزوم چاره اندیشی حل این معضل توسط مسئولین امر احساس می شود، گفت: شرکت نفت باید پاسخگوی این اتفاقات ناگوار باشد.
وی زباله های شهری، فاضلاب، مواد نفتی و روغنی و کود های شیمیایی کشاورزی را از دلایل دیگر آلودگی رودخانه های شهرستان پلدختر برشمرد.
رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر اجرای طرح ملی دانش آموزی نجات آب «داناب» با همکاری وزارتخانه های نیرو و آموزش و پرورش و به منظور آشنایی دانش آموزان با مشکلات منابع آب و اهمیت صرفه جویی در مصرف آب در قالب مسابقه نقاشی، کاریکاتور، ارائه مقاله و انیمیشن اشاره کرد و گفت: اجرای این طرح می تواند تاثیر بسزایی در حوزه فرهنگ سازی مصرف آب داشته باشد.
ترویج سیستم آبیاری تحت فشار در اولویت جهاد کشاورزی
علی خادمی مدیر جهاد کشاورزی پلدختر نیز در سخنانی با اشاره به اینکه خشکسالی چند سال اخیر باعث کاهش شدید آب رودخانه ها و پایین رفتن سطح آب زیر زمینی در این شهرستان شده است، اظهار داشت:جهاد کشاورزی در راستای مقابله با پدیده خشکسالی ترویج سیستم آبیاری تحت فشار را محور کار خود قرار داده و با ترویج مشاوره با کشاورزان در سه سال اخیر بیش از دو هزار هکتار از اراضی شهرستان به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شده است.
وی با بیان اینکه کارایی آبیاری در سیستم های تحت فشار بالا بوده و در آبیاری بارانی راندمان آب آبیاری بیش از ۷۰ درصد و قطره ای ۹۰ درصد است، افزود: این در حالی است که راندمان آب آبیاری در روش غرقابی ۳۰ درصد است.
ارائه تسهیلات برای ایجاد کانال های انتقال آب در پلدختر
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه همچنین به منظور جلوگیری از هدر رفتن آب در طول مسیر انتقال با مساعدت، مشارکت و یا پرداخت تسهیلات به بهره برداران در راستای انتقال آب با لوله، پوشش کانال های آب بر و ایجاد استخرهای ذخیره در بهره وری اصولی از آب موجود تاثیر مطلوبی داشته است.
وی گفت: همچنین توسعه و ترویج کاشت گیاهان زراعی و گونه های درختی با نیاز آبی کمتر در شهرستان مد نظر بوده و تلاش می شود کاشت و توسعه گیاهان آبدوست مانند برنج و ذرت در شهرستان به تدریج محدود و کم شود.
خادمی ادامه داد: در راستای کاشت محصولاتی مانند سیب زمینی و انواع سبزیجات در شهرستان در طول فصل سرد سال که آب و هوای پلدختر اجازه کشت آن را می دهد و آب در این زمان به وفور در رودخانه ها جاری بوده به منظور بهره برداری از آب در خارج از فصل مصرف آب اقدام شده است.
وی با بیان اینکه قصد داریم در سال های آینده صیفی جات را از طریق روش سیستم آبیاری تیپی در منطقه عملیاتی کنیم تا راندمان آبیاری بالا برود، افزود: در سال زراعی جاری در دو منطقه دشت جایدر و بخش معمولان با استفاده از این روش نوین آبیاری محصولات کشت شده اند و نتیجه بسیار رضایت بخشی داشته است.
بنابراین گزارش وضعیت بحران آب در جنوب لرستان در حالیست که سالانه چندین میلیارد متر مکعب آب از استان لرستان خارج می شود که ۶۳ درصد از این میزان آب از حوزه کارون بزرگ و به طور عمده رودخانه دز و مابقی از حوزه کرخه خارج شده و در پشت سدهای دز، کرخه و کارون در استان خوزستان جمع می شود.
این در حالیست که از میزان آب خارج شده از استان لرستان در حوزه کرخه ۶۶ درصد از سیمره تخلیه و ۳۳ درصد باقی مانده از حوزه کشکان شهرستان پلدختر خارج می شود در حالیکه سهم لرستان از مهار آبهای سطحی کمتر از یک درصد است.
گزارش برگرفته از خبرگزاری دولتی مهر
================
شاهرگ بزرگ‌ترین تولیدکننده انجیر کشور و قطب کشاورزی در لرستان با جاری نشدن آب در رودخانه کشکان به‌زودی زده می‌شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در پلدختر، با وجود اینکه مسئولان بارها و بارها طی مصاحبه‌های خبری اعلام کرده‌اند که امسال به‌خاطر خشکسالی و کمبود آب از کشت محصولات زراعی آب دوست جلوگیری می‌کنند، اما این گفته به‌خاطر کشت وسیع برنج و ذرت در لرستان جامعه عمل به خود نگرفته تا آنجاکه نفس رودخانه کشکان را گرفت.
شهرستان پلدختر از قطب‌های کشاورزی و دامپروری در استان لرستان و بزرگ‌ترین تولیدکننده انجیر سیاه کشور است، اما این قطب کشاورزی چندین سال است با بحران کمبود آب روبروست و بعد از خشک شدن رودخانه مادیان رود یکی از تامین‌کننده‌های آب باغات زیودار امسال هم به دلیل کشت وسیع برنج در بالادست و در منطقه ویسیان آب رودخانه کشکان را به بستری خشک تبدیل نموده و از روزهای نخست تابستان زنگ خطر نابودی کشاورزی پلدختر و فاجعه زیست‌محیطی را به صدا درآورده است.
آب رودخانه کشکان در حالی روز به روز در حال کم و کمتر شدن است، اما همچنان کشاورزان منطقه در حال کشت ارقام پرمصرف زراعی مانند ذرت و برنج هستند و این باعث شده است، کشاورزان بالادست با احداث بندهای انحرافی در رودخانه اقدام به بستن جریان آب رودخانه کشکان کنند تا از این رود خروشان فقط یک جوی باریک آب بماند.
بخش کشاورزی با 92 درصد بزرگ‌ترین و مهمترین مصرف‌کننده آب در کشور به‌شمار می‌رود، این در حالی است که نقش مهم رودخانه کشکان و سرشاخه‌های آن در تامین آب کشاورزی شهرستانهای الشتر، خرم‌آباد و پلدختر موضوعی غیرقابل انکار است و از سوی دیگر خشکی این رودخانه فاجعه‌ای زیست‌محیطی در منطقه را رقم می‌زند.
کارشناس ارشد آبهای زیرزمینی و دکترای زمین‌شناسی با بیان اینکه حوضه آبخیز رودخانه کشکان با وسعت 9275.66 کیلومترمربع در ناحیه جنوب‌غربی ایران واقع شده است، گفت: این حوضه بخش مهمی از سرشاخه‌های پرآب رودخانه کرخه را تشکیل می‌دهد و از شهرستانهای خرم‌آباد، کوهدشت، الشتر و پلدختر عبور می‌کند.
رضا میرزایی افزود: این حوضه آبخیز از سمت شمال‌غرب، غرب و جنوب‌غربی به حوضه آبریز رودخانه‌های گاماسیاب و سیمره و از شرق به سرشاخه‌های فرعی رودخانه دز و از جنوب به زیرحوضه‌های مشرف به رودخانه کرخه محدود می‌شود.
وی گفت: رودخانه کشکان پس از طی مسافتی در حدود 300 کیلومتر از میان شهر پلدختر عبور کرده و در محل پل گاومیشان به رودخانه سیمره ملحق شده و رودخانه کرخه را تشکیل می‌دهد.
میرزایی با اشاره به کاهش شدید بارندگی‌ها در سال‌های اخیر و تاثیرات سوء آن بر تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش شدید آبدهی رودخانه‌ها اظهار داشت: تاثیرات خشکسالی به لحاظ شرایط اقلیمی و موقعیت جغرافیایی، در شهرستان پلدختر نسبت به سایر نقاط استان لرستان شدیدتر است و چنانچه خشکسالی در سال آینده ادامه یابد، کشاورزی پلدختر نابود می‌شود و فقط باید به فکر تامین آب شرب مردم بود.
این مسئول با هشدار در خصوص فاجعه زیست‌محیطی با خشک شدن رودخانه کشکان اظهار داشت: طی سال‌های گذشته بارها و بارها کارشناسان مربوطه نسبت به این اتفاق هشدار داده بودند، اما کسی به این مهم توجه نکرده است.
وی گفت: بحران آب در پلدختر بسیار جدی است و اگر تامین و توزیع و مصرف آب به درستی مدیریت نشود و یک برنامه صحیح برای آن تهیه و اجرا نشود، این چالش زودتر اتفاق می‌افتد، لذا با مدیریت صحیح و اقدامات پیشگیرانه باید حداقل آن را به تعویق انداخت.
میرزایی با بیان اینکه نباید بدون توجه به ظرفیت آبدهی رودخانه‌های حوزه شهرستان، اقدامات توسعه‌ای صورت گیرد، زیرا زمینه مشکلات بعدی برای حق‌آبه بران پایین‌دست را ایجاد می‌کند، افزود: عدم توازن بین آبدهی رودخانه کشکان و ایستگاه‌های پمپاژ در دست اجراء بدون تخصیص بر روی این رودخانه و سرشاخه‌های آن توسط برخی دستگاههای اجرایی متولی آب و خاک، چالش‌های آب کشاورزی در پلدختر را شدیدتر می‌کند و آسیبی که از این حیث به منابع آبی و محیط‌زیست وارد می‌شود، در آینده قابل جبران نیست.
وی افزود: این وضعیت نیازمند مدیریت فوری و تشکیل کمیته بحران است و برای مواجه نشدن با این بحران در سال‌های آینده، بهتر است، تا دیر نشده از اقدامات اساسی پیشگیرانه به طور صحیح بهره جست و این کار نیازمند منابع مالی است.
میرزایی با بیان اینکه متاسفانه هیچ عزمی از طرف دستگاههای مسئول برای مقابله با پیامدهای خشکسالی در استان وجود ندارد، تاکید کرد: برای رودخانه‌های حوزه شهرستان به خصوص رودخانه کشکان که شاهرگ حیاتی کشاورزی پلدختر است، باید در فصول خشک و کم‌آبی برنامه‌ریزی ویژه‌ای از طرف شرکت آب منطقه‌ای و سازمان جهاد کشاورزی استان جهت جلوگیری از کشت برنج در مناطق ویسیان و خرم‌آباد، مجاب نمودن بهره‌برداران دارای مجوز به استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری به منظور افزایش راندمان آبیاری، متوقف نمودن تخصیص‌های جدید، تغییر الگوی کشت و تجمع موتور تلمبه‌های غیرمجاز صورت گیرد.
*برنج‌کاری در لرستان شاهرگ کشکان را زد /فاجعه‌ای که نزدیک‌تر شد
رئیس جهاد کشاورزی استان لرستان در گفتوگو با خبرنگار فارس گفت: آنچه در این امر مربوط به جهاد کشاورزی و از سیاست‌های این وزارت است، عدم ارائه خدمات و عدم حمایت از کشاورزانی است که بدون رعایت الگوی کشت اقدام به کاشت اقلام پرمصرف می‌کنند، است و بحث آب مربوط به آب منطقه‌ای است نه ما.
مهرداد غضنفری افزود: ترویج کشت‌های گلخانه‌ای با توجه به بهینه‌سازی مصرف، کشت اقلام کم‌مصرف آب و تصحیح شیوه‌های کشت می‌تواند از به‌وجود آمدن بحران کم‌آبی جلوگیری کند.
این مسئول با بیان اینکه وظیفه آب منطقه‌ای لرستان این است که از برداشت‌های غیرمجاز آب از رودخانه کشکان جلوگیری کند، گفت: تنها وظیفه ما عدم توسعه کشت برنج است و به همین خاطر کشاورزانی که بخواهند بدون توجه به این امر اقدام به کشت برنج کنند از خدمات‌دهی به آنها جلوگیری می‌شود.
در ادامه مدیرکل حفاظت محیط‌زیست لرستان در گفتوگو با فارس با بیان اینکه کارگروه حفاظت از منابع آب در استان تشکیل شده است، بیان کرد: حفاظت کمی و کیفی از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی و بهره‌برداری بهینه از منابع آب و حفاظت و ساماندهی بستر و حریم رودخانه‌ها از جمله وظایف این کارگروه است.
مهرداد فتحی‌بیرانوند افزود: متاسفانه حفر بی‌رویه چاههای غیرمجاز در برخی مناطق استان افت سطح آبهای زیرزمینی را به دنبال داشته و وظیفه آب منطقه‌ای لرستان برخورد با این پدیده است.
این مسئول اظهار داشت: برای جلوگیری از خشک شدن رودخانه کشکان و نابودی زیست‌محیطی قبل از وقوع فاجعه کارگروه حفاظت اقدام‌های عملی خود را نسبت به جمع‌آوری ادوات غیرمجاز برداشت آب آغاز کنند.
وی افزود: متاسفانه صدها تلمبه پمپ غیرمجاز از آب رودخانه کشکان برداشت می‌کنند و این باعث به‌وجود آمدن این مسئله و کمبود شدید آب شده است.
مدیرکل محیط‌زیست لرستان با عنوان اینکه طبق قانون یک سوم مقدار میانگین آب رودخانه‌ها، چشمه‌ها و سراب‌ها متعلق به حق‌آبه است، تصریح کرد: آب منطقه‌ای لرستان از برداشت غیرمجاز آب در رودخانه کشکان جلوگیری کند.
* برداشت بیش از 400 تلمبه موتور غیرمجاز از رودخانه کشکان
در ادامه مدیرعامل آب منطقه‌ای لرستان در این باره با اشاره به کم‌آبی و خشکسالی در کشور و اینکه بیش از 400 تلمبه موتور غیرمجاز از رودخانه کشکان آب برداشت می‌کنند، گفت: خروجی رودخانه کشکان به حدود پنج مترمکعب رسیده که نسبت به سال گذشته 29 درصد و در بلندمدت 81 درصد کاهش یافته است.
علی‌امید سیفی با بیان اینکه کمبود نزولات آسمانی و کاهش شدید آبهای زیرزمینی در لرستان مصیبت است، اظهار داشت: درحالی میزان آب رودخانه کشکان به پنج مترمکعب رسیده که این میزان در بلندمدت 27 مترمکعب بوده است.
این مسئول با اعلام افزایش سطح زیرکشت و کاهش آب رودخانه کشکان اضافه کرد: با اینکه هر سال شاهد کاهش آب رودخانه‌ها هستیم، ولی سطح زیر کشت در لرستان هر روز بیشتر می‌شود.
مدیرعامل آب منطقه‌ای لرستان با بیان اینکه جهاد کشاورزی نسبت به اصلاح الگوی کشت اقدام عملی انجام دهد، گفت: با این وضعیت در استان شاهد کشت هندوانه، ذرت و برنج که آب زیادی مصرف می‌کنند، هستیم.
وی اضافه کرد: آب منطقه لرستان با 60 نفر نیرو در حال بررسی و شناسایی تلمبه موتورهای و چاههای غیرمجاز است، تا نسبت به جمع‌آوری و پر کردن آنها با حکم قضایی اقدام کند.
سیفی با تقدیر و تشکر از همکاری خوب دستگاه قضا تصریح کرد: تاکنون با حکم قضایی 406 حلقه چاه غیرمجاز توسط شرکت آب منطقه‌ای لرستان شناسایی و پر شده است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای لرستان گفت: شش هزار و 674 حلقه چاه آب در لرستان وجود دارد که یک هزار و 738 حلقه آن غیرمجاز است که از آنها سالانه 57 میلیون مترمکعب آب برداشت می‌شود.
وی تعداد موتور تلمبه‌ها را در استان سه هزار و 141 دستگاه اعلام کرد و اظهار داشت: از این تعداد هزار و 196 تلمبه مربوط به شهرستان پلدختر است.
با این گفته‌ها وظیفه کارگروه حفاظت از منابع آب در مقابل روند خشکسالی و کم‌آبی در لرستان چیست؟! آیا انداختن توپ به زمین دیگران است؟!
با توجه به اینکه یک‌صد سال اخیر جمعیت کشور از هشت میلیون نفر به حدود 80 میلیون رسیده و فن‌آوری برداشت و استخراج نیز به مراتب پیشرفته‌تر شده است، آیا فقط با قطع کردن خدمات می‌توان از کشت اقلام آب دوست جلوگیری کرد؟! مگر جهاد کشاورزی چه میزان نهاده در اختیار کشاورز می‌گذارد که با قطع کردن این خدمات او را مجبور به عدم کاشت محصولات پرمصرف کند؟!
به هر حال ما نباید مدیریت آب را که یک امر حیاتی و وظیفه همگانی است به دیگری پاس‌کاری کنیم، زیرا همه ما نسبت به این مسئله مهم وظیفه عمل کردن داریم.
جلوگیری از برداشت غیرمجاز آب از منابع زیرزمینی و سطحی، توجیه کشاورزان و اصلاح الگوی کشت، بهینه‌سازی و اصلاح آبیاری مزارع و استفاده از نزولات جوی در زمان بارندگی از جمله برخی راه‌حل‌های برای کم کردن بحران کم‌آبی در استان لرستان است، امیدواریم تدبیری در این زمینه توسط مسئولان اندیشیده شود تا از این بحران عبور کنیم.
————-
گزارش از عباس جودکی
برگرفته از خبرگزاری دولتی فارس
وبلاگ کارگری 